11 bin kuş ve kelebek türü üzerine yapılan araştırma, pek çok türün risk altında olduğunu gösterdi.Avrupa'daki hayvan ve böcek türleri, yeni bir araştırma tarafından 'ekolojik kriz' olarak tanımlanan hızlı iklim değişikliğine ayak uydurma konusunda verdikleri mücadeleyi kaybediyorlar.

Kendi türü içerisinde yapılmış olan en büyük çalışma kapsamında 11 binden fazla kuş ve kelebek türü, 20 yılı aşkın bir süre boyunca bilim insanları tarafından incelendi. Elde edilen verilerin bir kısmını ilk kez kamuya açıklayan bilim insanları, sıcak havalar kuzeye doğru hareket ettikçe, türlerin bu değişime ayak uyduramadıklarını gösterdiler. Bulgular, kuşların normal iklim bölgelerinin ortalama 212 kilometre, kelebeklerinse ortalama 135 kilometre gerisinde kaldıklarını ortaya koyuyor. Nature [Doğa] dergisinde yazan uzmanlara göre, kara ve beyaz sinekkapan gibi bazı kuşlar topraktaki sıcaklığa uyum sağlayamıyor ve doğal olarak daha serin olan kuzeye doğru hareket edemiyor.

Birleşik Kralık'ta bulunan sinekkapanların sayısı 1995'ten beri yarı yarıya azaldı; araştırmacılar, kuşların yükselen sıcaklılar sebebiyle eskisi kadar verimli bir biçimde üreyemediklerine inanıyorlar. Altın Yağmurcun gibi diğer türlerse, doğal besin kaynakları ortadan kalktığı için nesli tükenme tehlikesiyle kaşı karşıya. Yağmurcunların temel besin kaynağı olan çayırsinekleri, sıcak havalarda hayatta kalamıyor.

Geniş çaplı ekosistemi nasıl etkileyeceği bilinmiyor
Uzmanlar, risk altında olan türlerin, buz dağının yalnızca görünen yüzünü oluşturduğuna inanıyor. 9.400 kuş ve 2.100 kelebek türü incelendi. Kuşlar ve kelebekler, hâli hazırda bu türler üzerine yapılmış olan geniş çaplı çalışmaların varlığı sebebiyle seçildi. Britanya'da kelebekler üzerine 15. yüzyıldan beridir veriler toplanıyor. Bilim insanları, diğer hayvaların da aynı sıkıntılardan muzdarip olduğuna inanıyor.

Bilim insanları ayrıca, tırtıllar kuşların düzenli besin kaynaklarını oluşturduğundan, kuşlar üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olacak şekilde kuşlar ve kelebekler arasında giderek büyüyen bir boşluğun varlığını ortaya koydular.

Geçmişte kuş ve kelebeklerin uzun mesafeler boyunca uçabilmeleri sebebiyle, oluşan iklim değişikliklerine uyum sağlayabileceklerine inanılıyordu. Bu olayın daha geniş çaplı ekosistemi nasıl etkileyeceği henüz bilinmiyor.

Uzmanlar yeni bölgelere aktarmayı öneriyor
Kelebek Koruma'da izleme ekibinin başında bulunan Tom Brereton, "Her hayvan iklimin uygun olduğu bir alanda yaşıyor. Bu alan an itibariyle kuzeye doğru kayıyor. Görmekte olduğumuz şeyse, daha serin bölgelerle özdeşleştirilen kelebek gruplarını kaybetmekte olduğumuzdur" diyor.

Uzmanlar, şimdilerde yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan türlerin yeni iklim bölgelerine aktarılmasını öneriyorlar.
"Bu daha önce hiç gündeme gelmemiş bir şey" diye ekliyor Brereton, "Türlerin yok olmasına göz mü yumacağız, yoksa bir bakıma Tanrı'yı oynayıp, onları daha önce hiç var olmadıkları bölgelere mi aktaracağız?"

Brintanyalı Kuşbilimciler Topluluğu'nun baş çevrebilimcisi James Pearce-Higgins de şöyle diyor:
"Hava sıcak olduğunda, özellikle de kuraklık yaşandığından bundan epey kötü etkilenecek türler var. Örneğin, bazı böcekler, yetişkinlik dönemlerinde kış uykusuna yatıyorlarsa, kışların ılık geçtiği zamanlarda bundan kötü etkilenebilirler. Eğer kışlar soğuk ve nemli geçerse, o zaman da küflenir ve ölürler. Bu türden türe büyük değişiklikler gösterir. Bu araştırmanın yaptığı, geniş ve genel bir çerçeve ortaya koymak. Avrupa çağında böyle bir çalışma ilk kez yapılıyor."

Kaynak: The Independent (Türkçeye Melih Mol çevirdi) 23 Ocak 2012