Doğu Karadeniz'de 1929'dan bugüne kadar meydana gelen 49 sel, taşkın ve heyelanda 635 kişi öldü, 16 kişi kayboldu.
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hızır Önsoy, AA muhabirine yaptığı açıklamada, hemen hemen her yıl olduğu gibi bu yıl da Karadeniz Bölgesi'nde sel ve taşkınların meydana geldiğini söyledi.
Prof. Dr. Önsoy, Samsun'da yaşanan sel felaketinde 12 kişinin yaşamını kaybettiğini anımsatarak, ''Can kayıpları dolayısıyla büyük üzüntü içindeyiz. Can kayıplarının bedeli, mümkün değil parayla ölçülemez. O nedenle bu tür durumlarda can kaybını sıfıra indirmek lazım'' dedi.
Hastalığın teşhisi ve reçetesinin belli olduğunu ancak uygulamaya geçilmediğini öne süren Prof. Dr. Önsoy, ''Uygulamacı kurumlar bilimin tersinde hareket ediyor. Can kayıpları zeminde, zemin altında yaşandı. Zemin altında yerleşim olur mu? Binanın ruhsatı ve gerekli evraklarının tamam olduğu belirtiliyor. Bu da ortada bir sorun olduğunu gösteriyor. Ruhsatlar, küresel iklim değişikliği dolayısıyla yeniden gözden geçirilmeli'' diye konuştu.
Prof. Dr. Önsoy, geçmiş yıllarda Rize'de ağustos yağmurlarının meşhur olduğunu hatırlatarak, şöyle devam etti:
''Yağmur bir ay yağardı ama tehlike yaratmazdı. Ancak artık bir ayda yağan yağmur bir günde düşüyor ve toprağa sızmadan akışa geçiyor ve yapıları alıp götürüyor. Yapı ruhsatları verilirken bilim adamlarının görüşü alınmalı. Deprem riski haritaları gibi taşkın riski haritalarının da çıkarılması lazım. Türkiye'nin genelinde olmadığı gibi Doğu Karadeniz'de havzaların taşkın riski haritaları yok. 1., 2. ve 3. derecede taşkın riski olan yerlerin haritayla belirlenmesi gerekiyor.''
''Reçete belli, uygulamada sıkıntı var''
Yapı ruhsat kriterlerinin yenilenmesi gerektiğine dikkati çeken Prof. Dr. Önsoy, şunları kaydetti:
''Küresel iklim değişikliği dikkate alınmalı. Eskiden 3 ayda düşen yağış günümüzde 3 günde, 3 günde düşen ise 3 saatte düşüyor ve böyle olunca da toprağa sızmıyor. Hidrolik Bilim Dalı adamlarının bu işte rol alması lazım. Reçete belli, uygulamada sıkıntı var. Uygulamacı biz değiliz. 50 sene önceki yapı ruhsat kriterleri değiştirilmeli çünkü küresel iklim değişikliği söz konusu. Bölgesel Su Konseyi oluşturulmalı. Bu konseyde her bilim dalından hocalar olmalı. Felaket gelince değil, öncesinde risk komitesi oluşturulmalı.''
Prof. Dr. Hızır Önsoy, bölgede taşkın ve sel riskinin daha da artacağını vurgulayarak, ''Araştırmalar küresel iklim değişikliğine göre, Türkiye'deki bölgelerde yağış rejimlerinin değişeceğini gösteriyor. İç Anadolu'da yağışlar azalacak, Doğu Karadeniz'de ise artacak. Bu da bize taşkın risklerinin artacağını gösteriyor. Ciddi tedbirler almamız gerekiyor. Hırsız evimize giriyor, her şeyimizi çalıyor sonra 'eyvah' diyoruz. Bu nedenle olay olduktan sonra kriz komitesi oluşturmak yerine, öncesinde risk komitesi oluşturmalıyız'' şeklinde konuştu.
83 yılda 635 ölü, 16 kayıp
Prof. Dr. Önsoy, 1929-2012 yılları arasında, Doğu Karadeniz'de çok sayıda heyelan, taşkın ve sel yaşandığını belirtti. Önsoy, büyük maddi hasarların meydana geldiği 49 sel, heyelan ve taşkında 635 kişinin hayatını kaybettiğini, 16 kişinin ise kaybolduğunu bildirdi.
83 yıllık süreçte yıllara göre meydana gelen afetler, yerleri ve ölü sayıları şöyle:
Yıl Yeri ve Nedeni Ölü Sayısı
1929 Trabzon Of-heyelan 146
1959 Tirebolu, Görele, Trabzon, Rize-taşkınlar 13
1963 Trabzon Oksu-taşkın 3
1963 Trabzon Akçaabat-taşkın 2
1965 Giresun, Trabzon-taşkınlar 2
1973 Rize, İyidere ve Hemşin-taşkınlar 4
1973 Rize Güneysu, Kalkandere, Pazarköy-heyelanlar 4
1974 Gümüşhane, Harşit-taşkınlar 3
1977 Rize Pazar, Hemşin Deresi-taşkın 6
1981 Rize Pazar-sel 27
1982 Rize İkizdere-heyelan 8
1983 Rize Pazar, Fındıklı-taşkın ve heyelanlar 27
1985 Rize-sel 10
1988 Rize, Pazar, Ardeşen, Fındıklı-heyelan 3
1988 Trabzon Çatak-heyelan 68
1990 Trabzon Değirmendere, Akçaabat, Söğütlü-sel 57
1990 Rize Çamlıhemşin-heyelan 51
1995 Rize Güneysu, Ardeşen, Pazar-sel ve heyelanlar 9
1996 Trabzon Of-taşkın 9
1997 Giresun-taşkınlar 5
1998 Trabzon Sürmene, Beşköy-sel ve heyelan 50
2001 Rize Taşlıdere Güneysu-sel ve heyelan 10
2002 Rize Taşlıdere Güneysu Çayeli-sel ve heyelan 34
2005 Rize İyidere, İkizdere-sel 1
2005 Trabzon Of Solaklı havzası-sel 7
2005 Rize Çamlıhemşin, Çayeli-sel 4
2005 Rize Taşlıdere-taşkın 2
2005 Rize Veliköy-taşkın 5
2005 Trabzon Hayrat-heyelan 1
2006 Artvin Arhavi-heyelan 1
2006 Giresun-taşkın 2
2006 Rize Güneysu-heyelan 3
2009 Rize Kalkandere-heyelan 1
2009 Artvin Şavşat-taşkın 5
2009 Ordu Perşembe-heyelan 2
2009 Giresun Bulancak-sel 1
2009 Sinop-sel 1
2009 Ordu-sel 2
2009 Giresun-sel 1
2009 Artvin Şavşat-sel 5
2009 Artvin Borçka-taşkın 5
2009 Trabzon-heyelan 2
2009 Trabzon-sel 2
2010 Giresun Dereli-sel 1
2010 Giresun Yağlıdere-heyelan 2
2010 Rize Kalkandere sel 1
2010 Rize Gündoğdu-sel, taşkın ve heyelan 15
2011 Trabzon Sürmene-heyelan 1
2012 Samsun-sel 11
Toplam 635
Türk Time
