Önemli bir bölümü çölle kaplı ve bazı bölgeleri yıllarca yağmur almayan Libya’da, diktatör Kaddafi’yi deviren yeni yönetim su sıkıntısına çözüm getiremezse kendilerini çok zor günler bekliyor.

Petrol zengini ve su fakiri Libya’nın su ve çölleşme problemini inceleyen Francesco Fernia ve Caitlin Werrell, yeni hükümet su sıkıntısına çözüm getirmezse Libya’yı zor günlerin beklediğinin söylüyor. Gittikçe daha fazla iklim bilimci de su krizinin kötüleşeceğini söylüyor.

Teksas Üniversitesi’nden Joshua Busby raporunda, Libya’nın en kalabalık ve yağışlı kısmının büyük bir ihtimalle şimdi ile yüzyılın ortaları arasında bir zamanda çölleşeceği uyarısında bulunuyor. Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi Ekim 2011 yılında, İklim Dergisi'nde de benzer bulgular yayımlanmıştı. Bu çalışmada, iklim değişikliğinin şimdiden Libya'nın en kalabalık bölgelerinde uzun süreli kuraklık sorununa neden olduğunu söyleniyordu.

Okyanusun korunması için çalışan kâr amacı gütmeyen bir grup olan Oceana, geçen seneki raporunda, Libya’da iklim değişikliği ve okyanus asitleştirmesi nedeniyle balık stoklarında önemli bir düşüş görüleceğini belirtmişti.

Kaddafi Libya’yı otuz yıldan fazla bir süre boyunca demir yumrukla yönetti. Bu dönem içinde her istediğini yaptı. Bunların arasında kiminle konuştuğunuza bağlı olarak değerlendirilen ‘çok ihtişamlı’ ya da ‘akılsızca’ olan Nehir projesi de var. Kaddafi’nin 1960’da başladığı bu projenin dünyadaki en büyük ve en pahallı sulama projesi olduğu söyleniyor. Bu sulama projesiyle güneydeki büyük yeraltı Nubian Kumtaşı Akiferinden su, boru hattıyla ülkenin altı milyon vatandaşının çoğunun yaşayıp çalıştığı kuzeydeki kalabalık bölgesine pompalanıyor. Bazıları 500 metre derinliğe ulaşan 1,300 'den fazla kuyu ile Trablus, Bingazi ve Sirte kentlerine yaklaşık 6,5 milyon metreküp günlük taze su sağlanıyor. Kaddafi bu taşıma projesinin Dünya Sekizinci Şaheseri olduğunu söylüyordu. Dünyanın bilinen bu en büyük fosil su akiferi son buzul çağında depolanmış ancak şu anda takviye edilmiyor ve hızla tüketiliyor. Femia bunun sürdürülemez olduğunu söylüyor. Projede çalışanlar, Libyalılara akiferdeki suyun yüzlerce yıl yeteceğini söylüyor. İklim bilimcilerine göre ise şu andaki tüketim seviyesine göre su elli yıl içinde bitecek. Ferria, “Libya o zaman ne yapacak?” diye soruyor ve su güvencesizliğinin ülke için büyük bir tehlike olduğunu belirtiyor.

Ayrıca akiferin kuruması sadece Libya’nın sorunu da değil. Eğer Libya kuraklıkla başa çıkmak için Nubya akiferinden daha fazla su çekerse aynı akiferi kullanan komşusu Mısır, Sudan ve Çad’da da problemler başlayacak. Ferria ve Werrell bu durumun bölgeyi istikrarsızlaştıracağını, “Ülke sadece Kaddafi sonrasını değil sonu gelecek kaynakları akıllıca kullanıp, değişen iklime adapte olursa yeni dönemin zorluklarına göğüs germe fırsatını yakalayabileceğini, daha az su gerektiren ürün ekip daha iyi sulama biçimlerinin kullanılması gerektiğini” ifade ediyorlar.

İklim değişikliği Libya’nın bugünkü öncelikleri arasındaki birinci sırayı almasa da iklim bilimciler konunun daha fazla bekletilmeden ele alınması gerektiğini söylüyor.

Çeviri, haber: Sibel Erduman

Thestar.com,Raveena Aulakh